تقاضای ارمنستان و جمهوری آذربایجان مبنی بر صدور دستور موقت
از دیوان بین‌المللی دادگستری
جمهوری ارمنستان در 16 سپتامبر 2021 اقدام به ثبت دادخواستی علیه جمهوری آذربایجان در خصوص نقض‌های ادعایی کنوانسیون بین‌المللی حذف کلیه اشکال تبعیض نژادی( 21 دسامبر1965) کرد.
در تاریخ 29 دسامبر 2022 ارمنستان در پرونده مذکور درخواست خود مبنی بر صدور دستور موقت را در دفتر دیوان با استناد به ماده 41 اساسنامه و ماده 73 آیین دادرسی به ثبت رساند.
ارمنستان مدعی است «در 12 دسامبر 2022، آذربایجان تنها جاده‌ای که حدود 120 هزار ارمنی در قره‌باغ را به جهان خارج متصل می‌کند، محاصره کرده و از این طریق از ورود یا خروج هر کسی و هر چیزی جلوگیری نموده است». این دولت همچنین اظهار می‌دارد: «محاصره در تاریخ این درخواست همچنان ادامه دارد و هیچ نشانه‌ای مبنی بر احتمال رفع سریع آن وجود ندارد».
بر همین اساس، ارمنستان از دیوان می خواهد که دستور موقت صادر کرده و اعلام نماید:
- آذربایجان باید سازماندهی و حمایت خود را از اعتراضات ادعایی که مانع از حرکت آزاد و بدون وقفه در امتداد دالان لاچین در هر دو جهت می‌شود، متوقف کند.
- آذربایجان باید حرکت آزاد و بدون وقفه همه افراد، وسایل نقلیه و محموله‌ها را در طول دالان لاچین در هر دو جهت تضمین نماید.
در تاریخ 5 ژانویه 2023 به نوعی در پاسخ به اقدام دولت ارمنستان، جمهوری آذربایجان نیز در دعوای خود علیه ارمنستان که در 23 سپتامبر 2021 در دیوان ثبت شده بود، از دیوان با استناد به مواد 41 اساسنامه و مواد 73، 74 و 75 آیین دادرسی دیوان تقاضای صدور دستور موقت نمود. آذربایجان اظهار می‌دارد که شواهد جدیدی به دست آمده مبنی بر این که ارمنستان، بر خلاف آنچه در سال 2021 به دیوان ارائه نمود، در سال 2021 و پس از آن عمداً در مناطق غیرنظامی که آورگان آذربایجانی قرار بود به آنجا بازگردانده شوند، دست به مین‌گذاری زده است. همچنین آذربایجان ادعا می‌کند در اکتبر 2022 تله‌های انفجاری را در خانه‌های غیرنظامیان کشف کرد که توسط نیروهای ارمنستان کار گذاشته شده بود. آذربایجان می‌افزاید: «برای جلوگیری از تلفات فزاینده ناشی از اقدامات ارمنستان در هفته‌های اخیر، اقدام فوری لازم است».
برهمین اساس، آذربایجان از دیوان می‌خواهد که دستور موقت صادر کرده و اعلام نماید:
- ارمنستان با ارائه اطلاعات در مورد مکان، مقدار، نوع و ویژگی‌های مین‌های زمینی، تله‌های انفجاری و سایر وسایل انفجاری فوراً تمام اقدامات لازم را انجام دهد تا آذربایجان بتواند مین‌زدایی سریع، ایمن و مؤثر شهرها، روستاها و سایر مناطقی را که غیرنظامیان آذربایجانی به آن باز خواهند گشت، شامل منطقه لاچین، ناحیه کلباجار و سایر مناطق سابقاً اشغالی آذربایجان به منظور امکان بازگشت آوارگان داخلی آذربایجان به خانه‌های خود، صورت دهد.
- ارمنستان باید فوراً به تمام اقدامات خود در مین‌گذاری یا تأمین مالی و حمایت از مین‌گذاری‌ها و تله‌های انفجاری در مناطقی که آوارگان آذربایجانی به آن بازخواهند گشت از جمله (اما نه صرفاً) استفاده از دالان لاچین به این منظور خاتمه دهد.
قابل ذکر است، بر اساس ماده 74 آیین‌دادرسی دیوان، رسیدگی به تقاضای صدور دستور موقت بر سایر موارد اولویت دارد. در پایان باید منتظر تصمیم کاخ صلح در کشاکش این کارزار حقوقی بود.
لینک‌های مفید برای مطالعه بیشتر: